Igitaramo cya Papa Cyangwe n’Ibitaramo Bikubye! Udushya 10 Twaranze Igitaramo Cya “Nduwayo”
Mu ijoro ryakeye, umurwa mukuru wa Kigali warahiye, ubera igihome cy’umuziki ubwo Papa Cyangwe yashyiraga umukono ku gitaramo cya “Nduwayo” cyahuriyemo imbaga y’abafana itagereranywa. Iki gitaramo, cyari cyateguwe neza mu rwego rwo kumurika alubumu ye nshya, cyaciye agahigo mu myidagaduro yo mu Rwanda, kiza gisendereye udushya tw’ihohwana, amarira, ndetse n’ ubuhanuzi butunguranye.
Icyatunguranye kurusha ibindi? Yampano ntiyabonetse ku rubyiniro nk’uko byari byitezwe, ariko Ish Kevin we yaje gutanga igisubizo gikomeye ku bifitiye amaso umuziki nyarwanda. Aba bahanzi bakomeye, n’ubwo batakoranye uko byifuzwaga, buri wese yatanze inyigisho ku ruganda rw’umuziki, bigaragaza ko umuziki w’u Rwanda ugeze mu gihe cyo kwigenga n’ ubuhanga bwihariye.
Aha twabakusanyirije udushya 10 tw’ingenzi twaranze iki gitaramo, dusesengura buri kamenyetso mu rwego rwo kwerekana uburyo umuziki wo mu Rwanda uri kwigarurira isoko mpuzamahanga n’uburyo iri talent rihanganye n’ibihangange byo ku mugabane wa Afurika.
1. Kubura Kwatunguranye kwa Yampano: Ikibazo cyangwa Isomo?
Ubwo Papa Cyangwe yatangazaga ko Yampano azaba ari umwe mu bahanzi bazifatanya na we, byari byavugishije imbaga ya Hip Hop ikomeye. Yampano, uzwiho imbaraga zidasanzwe mu mashusho y’indirimbo no guhanga udushya mu njyana ya Trap, yari ategerejweho gufatanya na Papa Cyangwe mu gukubita icya vuba ku rubyiniro.
Icyatumye Ataboneka (Amakuru Ya ‘Exclusive’)
Amakuru y’impamo avuga ko Yampano yagize ibibazo bya tekiniki bijyanye n’ ingendo n’ imirimo y’alubumu ye yitegura gushyira hanze mu Bwongereza aho yari aherereye. Ibi byatumye atabasha kugera i Kigali ku gihe, bityo ahatirwa kwihagarika ku gitaramo.
- Isomo Ku Bategura Ibitaramo: Nubwo byavuzweho byinshi, iri ni isomo rikomeye ku bategura ibitaramo ko guhagarika ibirori bikwiye kujyana n’amasezerano akomeye kandi asobanutse mu mategeko y’umuziki (Music Contracts). Gusa, kumenyekanisha izina rya Yampano byongeye guha agaciro Global Trap y’u Rwanda.
Icyadukomeye: Nubwo Yampano ataje, imbaraga z’umuziki we zatangajwe mu mitima y’abafana aho indirimbo ze zakunzwe n’urubyiruko rwinshi zanyujijwe ku ma-ecrans manini (LED Screens), bigaragaza ko ubwoko bw’ Umuziki Mpuzamahanga uri gukorwa mu Rwanda bwakomeje gutanga ikizere.
2. Kwinjira kwa Ish Kevin: Igisubizo cy’Umutunguro (The Surprise Savior)
Mu gihe Yampano atari yaje, Papa Cyangwe yari akeneye umuntu ukomeye wo kuzuza icyuho no gutanga ikiganiro cyihuse mu itangazamakuru. Uwo si undi, ni Ish Kevin, umwami wa Kigali Trap nawe wahageze atunguranye.
Ubutumwa Budasanzwe bwa Ish Kevin
Ish Kevin, yinjiye ku rubyiniro mu mbaraga zikomeye kandi agira urukozasoni rwinshi rwa kwigenga kwa muzika. Yamaze iminota irenga 20 ku rubyiniro, abwira abafana ko Hip Hop yo mu Rwanda idasaba kureba inyuma cyangwa iruhande ahubwo ko ikeneye kubahwa nk’injyana yihagije.
- Icyavuzwe Cyane: Ubwo yaririmbaga indirimbo ye, “Trappish”, Ish Kevin yakubise urushyi rwa kiboko abanyezina (industry players) bashaka guhindura injyana y’umwimerere (authentic sound) kugira ngo bakundwe n’abantu benshi. Yemeje ko Trap ifite uruganda rwayo kandi rwihariye.
Icyadukomeye: Ukwinjira kwa Ish Kevin ntikwari ukuziba icyuho gusa, ahubwo kwari ukongera gushimangira ubumwe bw’abasore ba Hip Hop mu Rwanda, bigaragaza ko bashyize imbaraga hamwe mu gukumira gupfobya (undermining) injyana yabo. Ibi ni ikimenyetso cy’ ubushake bukomeye mu ruganda rw’umuziki wo mu Rwanda.
3. Imbaga Y’Abafana Irenze Iyo Byari Byitezwe: Ikimenyetso cy’Iterambere
Nubwo igitaramo cyatangiye neza, Papa Cyangwe yatangajwe n’ ubwinshi bw’abantu bwari buhagaze imbere ye. Abateguye igitaramo bari biteze abafana benshi, ariko umubare w’urubyiruko rwinshi rukunda injyana ya Pop na Drill wararenze uwo bari bategereje.
Ibyatanzweho Igiciro Gikomeye
- Urwego rw’Abafana: Abateguye igitaramo bemeje ko ibi byagaragaje ko abanyarwanda bakomeje gushora amafaranga mu myidagaduro ijyanye n’ umuco (culture) wabo. Ibi bifite akamaro kanini mu iterambere rya gihanga (creative economy) ry’igihugu.
- Abitabiriye: Imibare y’abari bitabiriye yerekana ko igitaramo cya “Nduwayo” kiri ku rutonde rw’ibitaramo bitanu bya mbere byitabiriwe cyane mu Rwanda kuva mu 2023, byongera kwemeza agaciro k’umuziki nyarwanda mu soko ryo mu gihugu.
Icyadukomeye: Iki gitaramo cyatanze ikizere cy’uko umuhanzi nyawe, wamenyekanye mu gihugu no mu karere (East Africa), ashobora kwihaza binyuze mu bitekerezo bya gihanga no gukora ibintu bihurirana n’ ibyo urubyiruko rukunda (youth interests).
4. Gutsindagira Alubumu “Nduwayo”: Ubutumwa Bwihariye Bwa Papa Cyangwe
Iki gitaramo cyari kigamije kumurika alubumu ya Papa Cyangwe, yise “Nduwayo”. Umurongo ngenderwaho w’alubumu ugizwe n’indirimbo zigaragaza ubuzima bwa buri munsi, imbaraga zo kwihangana, ndetse n’ uburyo bwo kwizera (faith) mu gihe cyo gukora umuziki.
Uburyo Yanyuze Indirimbo
Papa Cyangwe yanyujije indirimbo 12 zose ziri kuri alubumu ye, buri ndirimbo igahabwa imashini (production) yihariye, igaragaza uburyo Papa Cyangwe yatakaje igihe n’amafaranga menshi mu kubyina neza (performance) kwe ku rubyiniro.
- Ingingo Nkuru: Indirimbo z’ingenzi zagaragayeho imbaraga zidasanzwe nka “Kibobo” n’ “Umutima” zigaragaza uburyo yagerageje guhuza Pop y’ubuvandimwe n’ Ikinyarwanda cyiza (rich Kinyarwanda).
Icyadukomeye: Ukuri kwa Papa Cyangwe no kutirengagiza aho yavuye byatumye abafana bamwiyumvamo cyane. Ibi byerekana ko mu muziki, uburyo bwo kumenyekanisha ibikorwa (marketing) bukwiye kujyana n’ ubutumwa bw’ukuri (genuine message) butanga impinduka mu mibereho ya buri munsi.
5. Ubuhamya bw’Amarira n’Ukwizera: Igihe Cy’Ihohozwa
Igihe kimwe mu gitaramo, ubwo Papa Cyangwe yaririmbaga indirimbo ivuga ku buzima bugoye n’ uburyo Imana yamuhaye umugisha, yararize. Ibi byari ibyiyumviro bitunguranye byahinduye ibihe by’ibyishimo mu gihe cyo guceceka kwuzuye icyubahiro.
Gukundwa kw’Umunyabuntu (The Vulnerable Artist)
- Kwigaragaza: Papa Cyangwe yagaragaje ubunyangamugayo (sincerity) buhebuje mu kugaragaza ko urugendo rwe rwa muzika rwari rwarangiranye n’ ibibazo byinshi. Ibi byatumye abafana barushaho kumushyigikira no kumutera inkunga (rallying support).
- Icyo Bihindura: Mu byamamare byo mu Rwanda, kwigaragaza (vulnerability) nka Papa Cyangwe ni gito cyane. Iki gikorwa cyahaye agaciro gakomeye (huge value) abafana no kumenya ko umuhanzi ari umuntu usanzwe uhura n’ ibibazo nk’abandi.
Icyadukomeye: Iki gikorwa cya Papa Cyangwe cyagaragaje ko mu ruganda rw’umuziki, kwemererwa kuba umuntu wese (being authentic) bishobora gukomeza ubusabane (connection) hagati y’umuhanzi n’abamukunda.
6. Guhuza Indirimbo za Kera n’Iza None: Icyubahiro ku Basekuruza
Mu rwego rwo kwerekana uburyo Pop ye ifite Imizi y’Umuco, Papa Cyangwe yafashe umwanya wo kuririmba indirimbo za kera z’u Rwanda, azihuza n’ injyana za kijyambere (modern sound).
Ibyaranze Igice cya ‘Old School’
Yaririmbye indirimbo za Rwandan Classics ku buryo buvuguruye, akoresheje amagare (beats) ya Amapiano na Drill zigezweho.
- Agaciro K’Umuco: Iki gikorwa cyagaragaje icyubahiro gikomeye ku bahanzi bakoze umuziki mbere ye, bigaragaza ko iterambere rya muzika yo mu Rwanda rikubiye igihe cya kera n’ igihe cy’ubu.
- Kwiga: Urubyiruko rwinshi rwari rwitabiriye rwabonye isomo mu kubona uburyo umuziki wo mu Rwanda washobora guhuza ibisekuruza (generations) bitandukanye.
Icyadukomeye: Kugira ngo umuziki w’u Rwanda ugere ku rwego rw’ Africa yose (Pan-African level), birasaba gukoresha iby’iwacu (local content) bikagirwa ikirango mpuzamahanga (global brand). Papa Cyangwe yagaragaje ubushobozi mu kubikora.
7. Imyitwarire Ihamye y’Itangazamakuru n’Abategura Ibirori
Abateguye igitaramo cya “Nduwayo” bari bashyizeho umutekano ukomeye n’ imirongo ihamye (strict protocols) ku banyamakuru n’ abafata amashusho.
Agaciro ka Discipline
- Gutezimbere Ubuziranenge: Abanyamakuru bahawe aho kuba hihariye (exclusive press area) hitaruye abafana, ibi byatumye amashusho na amafoto bafashe biba byiza kurusha ibindi bitaramo. Ibi byagaragaje ko guhanga umwuga (professionalism) no gushyira mu gaciro (valuing quality) bishyira igitaramo ku rwego rwo hejuru.
- Urukundo rw’Itangazamakuru: Papa Cyangwe yafashe umwanya wo gushimira itangazamakuru ryo mu Rwanda ku inkunga (support) rifasha abasore (young artistes) bafite impano (talent).
Icyadukomeye: Ubwiza bw’ ibitaramo byo mu Rwanda bukeneye ubumwe n’ ubunyangamugayo bw’abategura n’abanyamakuru. Ibi ni ibanga ryo kugira igitaramo kigezweho (a trending show) no gushyira ubuvugizi bwiza (good public relations) imbere.
8. Abahanzi Bashya Batunguranye: Guha Umwanya Abakizamuka
Mbere y’uko Papa Cyangwe yinjira ku rubyiniro, hagaragaye abahanzi bashya batunguranye batanga ibitekerezo bidasanzwe mu njyana zitandukanye.
Gushyigikira Talent
- Umusaruro: Aba bahanzi bahawe umwanya uhagije wo kuririmba indirimbo zabo, bigaragaza ko Papa Cyangwe na Abategura igitaramo bashyigikiye talent nshya.
- Amazina: Mu bahanzi batunguranye harimo Kenny K-Shot (Drill) na Queen Cha (Pop). Aba bahanzi babiri batanze igisubizo cy’uko umuziki wo mu Rwanda ugizwe n’ imbaraga nshya n’ abasore bafite ubushobozi (capability).
Icyadukomeye: Gushyigikira abakizamuka ni ishingiro ryo kubaka uruganda rw’umuziki. Ibi bitanga icyizere cy’uko Papa Cyangwe na Ish Kevin bafite intekerezo yo kuzamura abandi banyarwanda mu ruhando rwa muzika mpuzamahanga.
9. Ibyuma Bikoreshwa ku Rubyiniro (Stage Production): Umuvuduko wa Tekiniki
Ibyuma bikoreshwa ku rubyiniro (Sound, Lights, and Visuals) byari ku rwego rwo hejuru. Iki gitaramo cya “Nduwayo” cyashyizwe mu rwego rwo kwigana (emulating) ibitaramo by’ibihangange (superstar concerts) byo mu Burengerazuba bwa Afurika.
Ibyagaragayeho Ubuhanga
- Umunyabugeni w’Umuhinde: Umucuranzi w’ amajwi (Sound Engineer) w’ Umuhinde wari wazanywe i Kigali yemeje ko igitaramo cyari gifite ubwiza bw’amajwi (audio quality) bugezweho, bituma abafana bumva indirimbo zose neza.
- Imashini nini: Imashini nini (LED Screens) zagaragazaga ibimenyetso (visuals) by’ Ubuhanzi Nyarwanda byatanzwe mu bwiza buhebuje (high-definition).
Icyadukomeye: Kugira ngo umuziki wo mu Rwanda ugere ku rwego rwa Grammy cyangwa MTV, birasaba gushora amafaranga (investing) menshi mu byuma byiza bikoreshwa ku rubyiniro. Papa Cyangwe yagaragaje ubushake (willingness) bwo kubikora.
10. Intambwe Ikomeye mu Kwigenga kw’Umuziki (Artistic Independence)
Ikintu cy’ingenzi cyane cyaranze igitaramo cya “Nduwayo” ni kwigenga k’ubuhanzi (artistic independence) kwa Papa Cyangwe.
Gucunga Ibikorwa byawe
- Inyungu: Uyu muhanzi yagaragaje ko ushobora kuba umukinnyi (performer) ukomeye, umwanditsi w’indirimbo (songwriter), ndetse ukaba n’ umucuruzi w’ibikorwa byawe (managing your own business).
- Isoko: Igitaramo cyerekanye ko umuziki wo mu Rwanda urimo kwigenga kuva kuri gukora indirimbo kugeza kuzibyina ku rubyiniro. Ibi bitanga ikizere cy’uko abanyezina bo mu Rwanda bashobora gucunga ubukungu bwabo (economic well-being) nta guhagarika (reliance) ku mirongo yo hanze (external systems).
Icyadukomeye: Ubutumwa bwa Papa Cyangwe n’ Ish Kevin ni bumwe: Umuziki Nyarwanda urihagije, kandi ukeneye kwizera n’ ubushobozi bw’ Abanyarwanda bafite Impano kugira ngo ugere ku nzozi z’isi yose. Iki gitaramo ni Ikimenyetso cy’Igihe Kinshi mu ruganda rw’umuziki wo mu Rwanda.